AVRUPA KOMŞULUK POLİTİKASINDA DOĞU VE GÜNEY BOYUTLARIN AYRIMI 2020 VE ÖTESİ

Özet

Avrupa Komşuluk Politikası (AKP), kavramsal köklerini 2003'te almış ve Avrupa Birliği'nin evrimleşen sınırlarına yanıt olarak resmi olarak 2004'te uygulanmaya başlanmıştır. Bu kapsamlı politika çerçevesi, "Doğu Komşuluk Politikası" ve "Güney Komşuluk Politikası" olarak adlandırılan iki ayrı bölgeyi içerir ve toplamda on altı ülkeyi kapsar. Avrupa Komisyonu'nun Genişleme ve Komşulukten Sorumlu Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen bu kuruluş, AB'nin ortak ülkelerle ve AKP çerçevesinde yer alan ülkelerle ilişkilerini, müzakere süreçlerini ve bütçe planlamalarını denetler. AKP, AB dış politikasının bir politik çerçevesi olarak, ikili ilişkilerin toplamından türetilmiştir.

Güney Komşuluk çerçevesi, çoğunluğunu eski Avrupa sömürgelerinin oluşturduğu Akdeniz ülkeleri ile ekonomik ve güvenlik ilişkileri etrafında dönmektedir. Güney Komşuluk'un kurulmasındaki önemli bir kilometre taşı, 1995 Barselona Bildirisi'dir. 2008'de, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği tarafından Paris'te devlet ve hükümet başkanları tarafından kararlaştırılan Akdeniz Birliği girişimi başlatılmıştır. Bu girişim, bölgesel diyalogu güçlendiren ve doğrudan vatandaşların hayatını etkileyen projeleri destekleyen operasyonel bir kuruluş olarak işlev görür.

AKP'nin bir uzantısı olarak Doğu Ortaklığı Girişimi, ikili anlaşmaların önemini vurgular ve çok taraflı kuruluşlar aracılığıyla ülkelerin sahiplik eğilimlerini güçlendiren bir çerçeve sunar. 2009'a kadar AKP'de eksik olan bir özelliği ön plana çıkardı: komşuluk ilişkilerini bölgesel forumların ötesine taşımak.

2020'de Avrupa Komisyonu, bu bölgeler için en son politika belgelerini açıkladı. Güney boyutu, "yenilenmiş ortaklık" kavramına odaklanırken, Doğu boyutu "herkes için dayanıklılık" temasına vurgu yapmaktadır. Bu çalışma, AKP'nin Doğu ve Güney bölgelerindeki farklılıkları ve benzerlikleri karşılaştırmalı bir şekilde ortaya koymayı ve AB'nin bu alanlardaki dış politikasını analiz etmeyi amaçlamaktadır.